Ahbaplık (Özet) : Ahbaplık, her şeyden önce bir düzen demektir. Lakin hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçeklehandan bir düzen bileğildir. Ahbaplık, sosyete süresince insanoğluın filvaki kesinlikle davrandıklarını bileğil, kesinlikle davranmaları gerektiğini gösterir. Ahbaplık, namına uyulmak ve uygulanmak sinein vardır. Türe kıymeti zımnında, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene terk etmek, sosyal ömürın gerçekleşmesini yağdırmak icap. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Ahbaplık düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin alınsına akseptans edilmesi ve uyulması gereken, kategorik hakikat kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kadar, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle sosyete süresince insanoğluın tutum ve davranışlarının dostluk kurallarına uymaması, her dakika mümkündür. “İşte dostluk, ölümlü davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir dizge, bir bütündür.” İnsan-ölümlü, ölümlü-huy ilişkilerinin insanlığın hissedar çıkarı ve huzuru sinein evrensel ilkelerle güvence şeşna düzenınmasıdır. Ahbaplık, adamlık seviyesi sinein göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birkötü düşünce ortaya atılıtır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, sosyete sözleşmesi, huy ve insanoğlu olarak belirten içtihatlerdir. Ahbaplık Nedir Ahbaplık, toplumun genel menfaatini yahut fertlerin ve toplumun hissedar iyiliğini yağdırmak maksadıyla konulmuş olan ve kamu gücüyle desteklenen kaide, pay ve kanunların hepsidür. Henüz münteşir bir tanılamamıyla dostluk, adalete yönelmiş sosyal yaşlakin düzenidir. Ahbaplık Lafız Manaı Ahbaplık kelimesi Arapça “pay” kökünden gelir ve pay kelimesinin çoğcelil olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Gündüz feneriçda “pay” kelimesinin çoğcelil “ilenme’kak”tır. Türk Yürek Kurumu’na gereğince dostluk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım güçlükleü belirleyen yasaların hepsidür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” anlamı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk anlamında da kullanılır. Yol Manaı Ahbaplık dönemden döneme değişmiş olduğu sinein hala doyurucu bir tanılamam kuruluşlamamıştır. Kant “Ahbaplıkçular hala hukukun tanılamamını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok akseptans edilen tanılamamı ise: “Muayyen bir zamanda sınırlı bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması ülke zoruna (müeyyide) bentlanmış kurallar hepsidür.” Bilimsel bir disiplin olarak dostluk, kendi süresince asıl olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun zevat arası ilişkileri süje saha kısmına Özel Ahbaplık, zevat ile ülke yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Hep Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). çağdaş Ahbaplık, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna mukabele Esas Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku kamu hukukunun çıbanlıca madun dallarıdır. Ahbaplık Kuralları ve Özellikleri Hukuku sair toplumu düzenleyici kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik ülke tarafından güvenceye düzenınmış ve cebri yapmış oldurımlara mevla olmasıdır. Ahbaplık kuralları ölümlü davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun şayan hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sebebiyle misal nitelikteki kamu durumlarda uygulanması sağlanır. Yaptırım (Müeyyide) Ahbaplık sahaında yapmış oldurım kamu gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek sinein kullanılır. Ahbaplık düzenini sağlamayı ve korumayı lakinçlayan yapmış oldurımlar gene dostluk düzeninin öngördüğü şekilde yerine getirilir. Maddi ve manevi yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken manevi yapmış oldurımlar bu durumları mâni olmak sinein kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, mahpus ve kazanç cezaları; esas hukukunda siyasetten men, kısım metres; algı hukukunda algı ve gümrüksüzçılık cezaları kadar bambaşka dostluk dallarında bambaşka yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ilgili çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; bilinçi bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazılar felsefik bileğil ortaya konduğu dönemin problemlerını çözmek yahut politik içtihatleri dostluk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan dostluk, genel olarak şu şekilde tanılamamlanabilir: “Ahbaplık, adalete yönelmiş sosyal bir yaşlakin düzenidir.” Bu tanılamamdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu yerine getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, tatbikî yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun sosyal ömürı düzenleyip insanoğluın amerikan barış ve güvenlik süresince bir arada yaşamalarını sağlamaktır. 2. Ameliye Yarar (Sosyal İhtiyaçların Huzurlanması) Hukukun tatbikî amacını, sosyal gerçeklik belirler. Ahbaplık bu fonksiyonu ile sosyete süresince yaşayan insanoğluın, birbirleri ile monte etmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanoğlunun kuruluşsından kaynaklanan gereksinimlerinı alınlamaya çdüzenışır. Ahbaplık bu fonksiyonu ile mevlit, evlenme, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir dostluk düzeni ömürın asıl gerçeklerini görmezden gelemez. Ahbaplık düzeni, insanoğlunun natürel kuruluşsına ve bundan sonra mevrut ihtiyaçlarına isabetli yürütmek zorundadır. Ahbaplık önemli ölçübile, soylu erki gerçeklere bile sınırlanmışdır; soylu erki yoksulluklara uymalı ve onları alınlamalıdır. 3. Türe Ahbaplık bu fonksiyonu ile sınırlı bir düzenleme şeşna aldığı toplumsal gereksinimlerı, özü salt bir denklik düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak reel kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kesik tanılamamıyla hak, “bir denklik düşüncesi”dir. “Türe, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) yürütmek üzere iki bambaşka anlamda kullanılır. Türe aslında ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet anlamında zatî bir özelliği deyimler. Zat her dakika haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni yaymak yolunda kesiksiz ve bileğişmez bir çaba gösterir. İşte bu tutum ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile ilgili oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak nosyonı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin konkre durumlarda gerçekleştireceği ilişik biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte dostluk sahaında hukuki şayan olarak nutuk konusu olan hak bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü dostluk, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve algılanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar hepsidür.” Topluluk sineindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini sineaziz kurallar kamuü olarak dostluk, bu bileğerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve içmek yerinde bulunduğuna gereğince, adaletin sonunda, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Ahbaplık normlarında hak acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Bulunan dostluk ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü hak nosyonı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm dostluk sistemine ve sistemlerine hâkim mevcut, nesnel ve salt bir şayan niteliğindeki adalettir. Ahbaplık bir sosyete düzenini sineerir. Hukukun varlık sebebi bile adalettir; ister mevcut düzeni bakmak, gerekse onu bileğiştirmeyi meşrulaştırmak sinein her dakika adalete çıbanvurulur. Nesnel ve kanun üstü hak hukukta alınmıza müesses dostluk düzenlerinin asli örneği, olması gereken dostluk anlamında dostluk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, mevcut dostluk düzenlerinin namına isabetli olup olmadığı açısından bir şayan ve değerlendirme ölçüsü olabilir. Gene bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun görüntülemek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yapıcı ve zararlı alınlıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon abra süresince olduklarında, adil bir dostluk düzeninin gerçekleşmesi sağlanır. Olağan olarak tüm dostluk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak dostluk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem sosyal yaşlakin uyacak, hem bile bu sosyal ömürın amerikan barış süresince sürebilmesi sinein bir düzen görünümünü sağlamaya çdüzenışacaktır.

afyon iş hukuku